Eigenlijk mag ik natuurlijk helemaal niet meepraten in de ophef over de Boekenweek. Want ik schrijf geen literatuur. Sterker nog, ik schrijf nou net dat soort boeken waarmee vrouwen in een bepaald hoekje gedrukt worden. Want of je het nu liefdesromans of feelgood noemt, je kunt je er als man niet mee vertonen. En als vrouw eigenlijk ook niet. De paar mensen (vooral vrouwen) die ervoor uit durven komen dat ze ons genre lezen, hebben toch gauw de neiging om aan hun recensies toe te voegen dat het ‘leuk voor tussendoor’ of ‘fijn voor op vakantie’ is. Alsof er een verschil zit tussen échte boeken – die je dus leest omdat het moet – en boeken waar je gewoon een goed gevoel van krijgt, maar die je dus eigenlijk niet mág lezen. Maar ondertussen wijzen verkoop- en uitleencijfers op het tegendeel.
In eerste instantie was ik wel blij met het thema.
Hoewel ik eerst even moet zeggen dat ik ‘de moeder de vrouw’ erg ongelukkig uitgedrukt vind. Want dat klinkt als een man uit de jaren vijftig die liefdevol, maar een tikje neerbuigend doelt op degene die zijn eten kookt en zijn vuile sokken wast, terwijl hij buiten de deur belangrijke dingen doet.
Het klinkt ook als krom en slecht Nederlands. Ik mis eigenlijk een komma. ‘De moeder, de vrouw’ ziet er al beter uit. En waarom niet gewoon ‘Moeder’?*
Maar toch. Ook als niet-literair schrijfster probeer je van zo’n boekenweek een graantje mee te pikken. Op z’n minst roep je: ‘Hé, ik heb boeken die daar over gaan!’
Dan krijg je toch het gevoel dat je ook een beetje meedoet.
Met de thema’s van de afgelopen paar jaar was het een beetje ver zoeken allemaal. ‘Natuur’ (2018) komt in al mijn boeken wel voor, maar een hoofdthema was het niet. ‘Verboden vruchten’ (2017) was een thema waar ik echt helemaal niets mee kon. Goed, men gaat in mijn boeken wel eens voor het huwelijk met elkaar naar bed, maar daar wil je als beschaafde romanschrijfster dan weer niet de nadruk op leggen. Het thema van 2015 dreef me tot waanzin, maar daar hield het ook wel mee op. Nee, dan “de moeder de vrouw’. Ik kan er wel iets mee. Moeders en vrouwen zat in mijn boeken, tenslotte.
Ik vind het thema op zich dan ook niet erg. Het is nu eenmaal een feit dat alleen vrouwen moeder kunnen worden. Dat wil nog niet zeggen dat alle vrouwen alleen moeder kunnen worden. Dat is net zoiets als ‘een koe heeft vier poten, dus alles met vier poten is een koe’. Je kunt overal een probleem van maken, maar soms wil men ook wel erg graag.
Maar ik ben het wel eens met de commotie over het boekenweekgeschenk. Ik lees die dingen zelden, maar ik vond het altijd al raar dat die boekjes bijna ieder jaar door mannen wordt geschreven. En nu kun je wel beweren dat er nu eenmaal meer mannelijke literaire schrijvers zijn, maar wie bepaalt wat literatuur is? Mannen zeker.
Als je het mij vraagt wordt het tijd om dat hele elitaire gedoe te laten vallen. Kijk gewoon naar verkoop- en uitleencijfers van de afgelopen vijf jaar (of zoiets – om eendagsvliegen als ‘de zus van’ uit te sluiten) en vraag de meest succesvolle schrijver/schrijfster het volgende geschenk te schrijven. Wel zo eerlijk.
Prima idee toch? Begin maar vast te schrijven, Gerda!
* later toegevoegd: ‘De moeder de vrouw’ blijkt de titel te zijn van een gedicht van Martinus Nijhoff dat over zijn moeder gaat. Oeps. Weer een reden om ‘me verdiepen in poëzie’ aan mijn lijstje van dingen die ik ooit ga doen toe te voegen. Best een mooi gedicht trouwens (zie link)
(foto van Pexels.com)
Ik heb er daarnet nog een notitie aan toegevoegd: het feit dat het de titel van een gedicht is, had ik (en met mij velen, denk ik) over het hoofd gezien in alle consternatie.
Ik vind het gedoe eromheen vooral vreemd. Moeders zijn nu eenmaal vrouwen en veel vrouwen worden moeder. Daar kun je een carrière naast hebben of niet, maar daar ging het nu even niet over.
Ik ben bang dat de bijna hysterische reacties op het thema zelf ('een vrouw is meer dan alleen een moeder' – werd dat in twijfel getrokken dan?) er alleen maar meer voor zorgen dat vrouwen niet serieus genomen worden.
Ik vind het feit dat de noemer 'literatuur' nog steeds iets ongrijpbaars is dat blijkbaar gedomineerd wordt door mannen met shockerende of onbegrijpelijke boeken veel meer reden voor discussie.
Ik vond het wel een mooi thema eerlijk gezegd. De rol van de vrouw als moeder mag amper benoemd worden omdat ze buitenshuis aan de bak moet en carrière moet maken.
Alle opheft om het theme bevestigt alleen maar dat het enorm gevoelig ligt.
Wat dat betreft vind ik het thema geweldig geformuleerd. Het zorgt voor een storm van aandacht voor het thema ; ) Betere publiciteit is er niet.
De ophef is inderdaad tweeledig. Het gezeur over dat vrouwen meer zijn dan moeders laat ik maar gaan, dat wordt ook nergens gezegd en bovendien is het moederschap toevallig wel een heel belangrijk deel van mijn leven. Maar het feit dat mannen 'belangrijker' zijn in de literatuur, dat stoort me wel en met die ophef ben ik het dus eens. Juist omdat 'literatuur' zo'n vaag gegegeven is. Zoals ik al zei, ik krijg het vermoeden dat degenen die bepalen wat er wel en wat er niet bijhoort ook mannen zijn…
Och, die ophef….soms kunnen mensen overal een punt van maken denk ik wel eens.
Dus het probleem is niet alleen het thema, maar ook dat het thema door een man beschreven gaat worden?
Ja, ik vind er ook wat van.
Ik heb eens een jaar lang aandacht besteed aan literatuur en vrouwen. Heel vaak wordt er gedacht dat mannen blijkbaar productiever zijn in het schrijven van literatuur. Maar in de media is het heel goed meetbaar hoe stelselmatig vrouwelijke literatuurschrijvers niet aan bod komen. Minder recensies, kortere recensies, minder advertenties. 9 van de 10 keer als ik het Volkskrant magazine open sla op zaterdag en de boekenadvertentie op de binnenflap zie, zijn dan boeken van mannen. En dat is niet omdat er geen boeken van vrouwen in het fonds zitten.
Over de moeder de vrouw vind ik ook wat, dat zal je niet verbazen 🙂
Er mag wel wat meer waardering komen voor de moeder. Zij is de bodem waarop alle volgende generaties zullen groeien.